پراکنش مکانی زمانی و منشأیابی آلکان های نرمال در رسوبات سطحی منطقه جنوبی دریای خزر (نیم خط های تنکابن، نوشهر، بابلسر و بندرامیرآباد)

دریای خزر یکی از بزرگترین دریاچه های آب شور محصور شده دنیا محسوب می شود که با داشتن ذخایر نفت و گاز توجه بین المللی را به خود جلب کرده است. در این بین وقوع هر لکه نفتی همراه با آسیب به محیط زیست دریایی می باشد. در این تحقیق بخش جنوبی دریای خزر در 4 نیم خط (تنکابن، نوشهر، بابلسر و امیرآباد)، از طریق نمونه برداری در اعماق 5، 15 و30 متر طی 5 دوره با 12 ایستگاه مختلف مورد مطالعه صورت پذیرفت. غلظت آلکان های نرمال بوسیله دستگاه gc-ms اندازه گیری شد. رنج آلکان های نرمال در ایستگاه های مختلف در محدوده c??-c?? تعیین گردید. طبق نتایج غلظت کلی آلکان های نرمال در محدوده 25 تا 1/4564 میکروگرم بر گرم تعیین گردید که بیشترین غلظت آلکان-های نرمال در ماه های اردیبهشت – دی 91 در منطقه تنکابن و در عمق 30 متر و کمترین غلظت این ترکیبات در منطقه امیرآباد در عمق 5 متر بدست آمد. در این مطالعه همچنین جهت تعیین منشأ آلکان های نرمال از شاخص های cpiو نشانگرهایی نظیرu/r ، lmw/hmw و pr/ph استفاده شد که با توجه به این شاخص ها منشأ غالب در رسوبات منطقه پتروژنیک تشخیص داده شد. همچنین غلظت آلکان های نرمال در امتداد نیم خط های مورد مطالعه با افزایش عمق افزایش پیدا کردند که از جمله عوامل تأثیر گذار در این روند کاهش قطر متوسط ذرات ریز دانه به سمت دریا و همچنین دریافت بیشتر آلاینده های نفتی از دریا نسبت به سواحل بوده است. علاوه بر آن غلظت آلکان های نرمال از غرب به سمت شرق روند نزولی داشته است. همچنین غلظت آلکان های نرمال در ماه های تیر و شهریور نسبت به اردیبهشت، آبان و دی روند افزایشی را نشان داد. با احتمال زیاد آلودگی حاصل از استخراج و استحصال نفت در کشور آذربایجان مهمترین منبع انتشار آلودگی نفتی در منطقه است که این ترکیبات به دلیل چرخش پاد ساعتگرد جریان آبی در حوزه جنوبی به بخش های جنوب غربی و سپس شرقی انتقال می یابند.